Sinds een aantal jaar worden er twee nieuwe infectieuze bronchitis virus (IBV)-stammen aangetroffen in de Nederlandse pluimveehouderij. Dit zijn de D181 en de D2860-stammen. Inmiddels zijn het zelfs twee veelvoorkomende ziektekiemen in de leg- en vermeerderingssector. Sommige IBV stammen kunnen, naast de gebruikelijke schade, ook schijnleg of nierschade veroorzaken. GD zocht in opdracht van de pluimveesector uit of deze twee nieuwe IBV stammen schadelijk zijn voor de nieren van jonge kuikens én of ze schijnleg kunnen veroorzaken.
Als blijkt dat de twee nieuwe stammen nierschade en of schijnleg kunnen veroorzaken, dan is dat onder andere belangrijke informatie voor vaccinatieschema’s. Uit eerder veterinair praktijkonderzoek bleken de D181 en D2860-stammen twee nieuwe serotypes te zijn. Ze wijken namelijk niet alleen genetisch sterk af van de bekende IBV-stammen, maar wekken ook andere afweerstoffen op. Dit kan betekenen dat bestaande vaccins geen neutraliserende afweerstoffen opwekken om de nieuwe virusstammen onschadelijk te maken. Dit wil niet meteen zeggen dat bestaande vaccins niet goed werken tegen de nieuwe IBV-stammen, want daar zijn namelijk meer factoren op van invloed.
D2860-stam geen schijnleg, D181 wél
Het onderzoek trekt de volgende conclusies over schijnleg:
- D2860-stam veroorzaakt geen schijnleg en er vindt geen vermeerdering plaats in de nieren van jonge kuikens.
- D181 veroorzaakt schijnleg bij infectie van onbeschermde jonge dieren op de eerste levensdag. Het percentage aangetaste dieren is wel lager dan bij de bekende schadelijke D388-stam, maar nog steeds relevant (20% vs. 60%).
Aanvullend liet het onderzoek zien dat de D181-stam vermeerdert in de nier, na infectie op de eerste levensdag. Het percentage dieren waarbij dit gebeurt is lager dan bij bekende D388-stam (33% vs. 93%). Het vermeerderen in de nier kan aanleiding geven tot nierschade, maar of dit in ook gebeurt is van meerdere factoren afhankelijk. De D2860-stam vermeerdert niet in de nier, en veroorzaakt daarmee geen nierschade.
Vervolgonderzoek 2021 bescherming tegen D181 bij legdieren
Uit dit onderzoek blijkt dat vroege infecties met de D181-stam schijnleg kunnen veroorzaken. Daarom is het van groot belang om deze vroege infecties bij opfokhennen te voorkomen én er voor te zorgen dat er voldoende afweerstoffen tegen D181 bij de jonge kuikens aanwezig zijn. Dit kan gedaan worden door de moeders van de kuikens zodanig te vaccineren dat zij veel van deze afweerstoffen hebben, die zij dan ook via het ei meegeven naar de kuikens. Momenteel is het onduidelijk of combinaties van beschikbare vaccins afweerstoffen tegen de D181-stam op kunnen wekken. In 2021 doet GD in opdracht van de pluimveesector hier onderzoek naar, zodat we weten hoe we leg- en vermeerderingsdieren kunnen beschermen tegen de D181-stam. Hierdoor kunnen productieproblemen én het ontstaan van schijnleg bij de nakomelingen worden voorkomen.
Meer informatie
Dit veterinair praktijkonderzoek maakte deel uit van het onderzoeks- en innovatieprogramma 2020 van de pluimveesector. Dit programma wordt gecoördineerd door AVINED en gefinancierd door de pluimveesector.
- Lees meer over IBV-onderzoek in 2019: nieuwe IBV-stam actief, lijkt het op de stammen die we al kennen?
- Lees hier meer over veterinaire praktijkonderzoeken van de pluimveesector
- Meer over IBV via GD
