Het plaatsen van windbreekgaas heeft een duidelijk verlagend effect op het risico op vogelgriepbesmettingen via de luchtinlaten. Dit bleek in oktober 2022 uit een dierexperiment van Royal GD en Universiteit Utrecht, geïnitieerd en gefinancierd door de pluimveesector. Uit vervolgonderzoek blijkt: hoe fijner het gaas, hoe sterker het verlagende effect is op de hoeveelheid virus in aerosolvorm (zeer kleine vochtdruppeltjes) dat wordt doorgelaten.
Wat is er onderzocht?
Royal GD heeft in het vervolgonderzoek onder laboratoriumomstandigheden de situatie nagebootst waarin vogelgriepvirus via de luchtinlaten de stal zou binnenkomen. De volgende opstellingen zijn onderzocht:
- Geen gaas voor de luchtsluis;
- Dubbellaags Multikleed (Hazenberg) (= ‘controle’-opstelling, die o.a. ook gebruikt is in de proef oktober 2022);
- 3×3 windbreekgaas + enkellaags Multikleed (Hazenberg) (tegen elkaar bevestigd);
- Geperforeerd damwand (Beek Agri) + enkellaags Multikleed (Hazenberg) (Multikleed op de verhoogde koppelkanten* bevestigd);
- Enkellaags 3×3 -windbreekgaas.
*Geperforeerd damwand heeft een hoge en lage kant. De lage kant is tegen de buitenwand van de pluimveestal bevestigd. De hoge kant wordt gekoppeld aan de volgende plaat, vandaar koppelkant.
Wat weten we over windbreekgaas of -doek?
De afgelopen jaren zijn er verschillende onderzoeken uitgevoerd naar windbreekgaas, geïnitieerd en gefinancierd door de pluimveesector. Hierbij een beknopt overzicht van de resultaten:
- Laboratoriumproeven waarbij virushoeveelheid op een filter in een luchtsluis werd gemeten:
- Bij dubbellaags Multikleed (Hazenberg) of twee lagen Multikleed (Hazenberg) plus stofgaas/stofdoek werd significant minder (11 tot 142 keer) AI-virus aangetoond dan bij één of geen Multikleed windbreekgaas (bij dezelfde luchtsnelheid) (= proef 2018);
- Zowel dubbellaags Multikleed (Hazenberg) als één laag 3×3 mm-windbreekgaas met één laag Multikleed verlaagden significant (P<0,05) de gemeten hoeveelheid virus dat door de luchtinlaat heen ging. Hierbij was de gemeten hoeveelheid H6N1-virus bij de dubbele laag Multikleed weer significant minder dan bij één laag 3×3-windbreekgaas in combinatie met één laag Multikleed** (= proef januari 2023);
- De andere opstellingen (damwand met enkellaags Multikleed en de opstelling met één laag 3×3 windbreekgaas zonder Multikleed) leverden geen statistisch significante verlaging in de hoeveelheid doorgelaten virus ten opzichte van de opstelling zonder gaas (= proef januari 2023).
- Besmettingsproef met kippen:
- Plaatsing van dubbellaags Multikleed (Hazenberg) voor de luchtinlaat zorgde ervoor dat het risico voor kippen om besmet te raken met een factor 10 werd verlaagd, wanneer een aanzienlijke hoeveelheid levend AI-virus via aerosolvorm aan de binnenkomende lucht werd toegevoegd (= proef oktober 2022);
De verwachting is dat het effect nog groter is als het vogelgriepvirus gebonden is aan grotere deeltjes, zoals meststof, veertjes en plantendeeltjes. Ook vormt het een extra barrière tegen plaagdieren, zoals knaagdieren en insecten, en is er een kans dat het besmettingsrisico via de luchtinlaat door andere ziektekiemen ook wordt verlaagd.
** De verlagende factor door de dubbele laag Multikleed was 4,1 volgens de RT-PCR-resultaten en 10 volgens de virusisolatiemethode. Deze virusisolatieresultaten zijn het meest belangrijk voor pluimvee, omdat het virus dat wordt aangetoond met deze test nog besmettelijk virus betreft. Voor de opstelling met één laag 3×3-windbreekgaas en één laag Multikleed was de verlagende factor volgens de RT-PCR 1,9 en volgens de virustitratie factor 5,1.
